Deze week is het grote debat geweest over integratie van allochtonen in Venlo. Dagblad De Limburger belicht het thema in een korte serie. Vandaag de laatste: over cultuurverschillen. Op basis van een gesprek tussen twee journalisten.

“De hele Marokkaanse gemeenschap is aangesproken over de dood van Rene Steegmans, omdat een Marokkaan hem had doodgeslagen. Maar ben jij aangesproken op de dood van Meindert Tjoelker? Die is namelijk doodgeslagen door een aantal blanken.”

Bovenstaande woorden zijn van Lehsen Bouisengaren uit Venlo, een van de oprichters van het landelijke tijdschrift M-Zine. Het enige blad in zijn soort over de Marokkaanse cultuur. Als twee journalisten bij elkaar komen, zou je verwachten dat een geanimeerde conversatie ontstaat. Immers, ze hebben nogal wat overeenkomsten. Maar het gesprek verloopt stroef. Hoe komt dat? De conclusie achteraf: hoewel we beiden in Nederland zijn geboren, in de jaren zeventig, komen we uit totaal verschillende werelden. Ik, met een Limburgse oorsprong van eeuwen; Lehsen, met een Limburgse oorsprong zo jong als hijzelf, zijn traditie stamt uit het land van zijn ouders, Marokko.

Ons gesprek kan symbolisch zijn voor culturele afstand in een samenleving. Ik weet niet meer over een allochtone cultuur dan wat kranten en televisie mij vertellen: het is veel te weinig om de goede vragen te kunnen stellen. Lehsen geeft op zijn beurt soms antwoorden op vragen die ik niet heb gesteld. Neem de bovenstaande vergelijking tussen Steegmans en Tjoelker, het is zijn antwoord op de vraag hoe het voelt dat Marokkanen en andere allochtonen zo vaak negatief in het nieuws komen. Over Steegmans heb ik met geen woord gerept, laat staan hem daar over ter verantwoording geroepen.

Er gaapt tussen de allochtone en de autochtone cultuur een groot gat. Lehsen heeft daar echter veel meer mee te maken dan ik, want hij behoort tot een minderheid binnen een samenleving die nog altijd wordt gedomineerd door mijn meerderheid. Hij voelt het bijna dagelijks, bijvoorbeeld als hij op straat een oude vrouw voorbij loopt en de vingers van de gerimpelde hand haar tas stevig vasthouden. Hij is er aan gewend, zegt hij. Al dat gepraat over integratie maakt de afstand trouwens niet kleiner, zo vindt hij. “Je wordt steeds in een hoekje gezet.” Cynisch: “Over de Chinezen hoor je niets, terwijl dat de minst geïntegreerde groep van Nederland is. Ik heb juist het idee dat de botsing tussen culturen ontstaat omdat wij als Marokkanen proberen mee te doen in de samenleving.”

Autochtonen roepen regelmatig tegen allochtonen dat ze zich meer moeten verdiepen in de ‘Nederlandse’ cultuur omdat ze er te weinig vanaf weten. Voor een Marokkaanse Nederlander als Lehsen is andere onwetendheid veel belangrijker. Het tijdschrift M-Zine is juist opgericht omdat Marokkanen steeds minder weten van Marokko en islam. “Over die onderwerpen lees je nauwelijks iets in de media. Zoals bijvoorbeeld over de geboorte van de kroonprins in Marokko, waarover we afgelopen september hebben bericht. We willen een cultureel zelfbewustzijn stimuleren.”

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de culturen? Ik doe een poging: misschien zijn Marokkanen niet zo geobsedeerd door hun carrière als de gemiddelde Hollander, misschien hechten ze meer waarde aan leven in de brede zin van het woord. Zijn gezicht betrekt: “Nee. We zijn juist heel ambitieus om hogerop te komen.” Maar wat dan? Hij denkt enige tijd na en benoemt dan aarzelend een verschil: “De familie is voor mij ontzettend belangrijk. Tijdens etenstijd zitten we met z’n allen bij elkaar. Mijn ouders hebben altijd voor mij gezorgd; daarom zullen de kinderen hen niet in een bejaardenhuis stoppen als ze op leeftijd zijn gekomen. We zullen dan zelf voor hen zorgen.”

En natuurlijk is de islam ook een belangrijk cultureel verschil, zeg ik. Wederom mis. “De islam heeft niets met cultuur te maken; het is geloof. Liefde en seksualiteit, dat is gewoon bespreekbaar binnen de islam. Dat Marokkanen er moeilijk over kunnen praten, heeft te maken met hun cultuur.” Een vreemde cultuur begrijpen blijkt nog moeilijker dan ik vooraf had gedacht. En al zeker een minderheid in een multiculturele samenleving. Hij zegt: “Mensen moeten normaal doen, dan doen ze al gek genoeg.” Dat is een zeer Hollandse opmerking. Met een glimlach: “Ja, dat is mijn nuchtere kant; ik ben tenslotte in Nederland geboren.” Het grootste voorbeeld voor Lehsen uit de moderne islam is geen Arabier maar iemand die net zo Nederlands is als ik. Namelijk de Imam Aldulwahid van Bommel, die zich tot het geloof in Allah heeft bekeerd.

Bron: Dagblad de Limburger